SOHA NEWS
Từ trước đến nay, chúng ta vẫn nghĩ rằng đổ xúc xắc – hay đổ xí ngầu là một trò chơi thuần may mắn khi kết quả ra luôn là ngẫu nhiên. Kết quả sẽ liên tục biến thiên, lúc thì giống nhau, lúc thì lại khác nhau và chẳng theo quy luật nào cả. Vậy thật sự, kết quả của nó có phải là ngẫu nhiên hay không?
Dù vậy, theo nhà nghiên cứu Marcin Kapitaniak thuộc ĐH Aberdeen (Scotland), kết quả xúc xắc không đơn giản chỉ là trò may rủi, ngẫu nhiên mà có thể tính toán ra được.
Yếu tố xác suất khi đổ xúc xắc
Hiện tại, loại xúc sắc phổ biến nhất là xúc xắc 6 mặt, được đánh số từ 1 đến 6. Khi tung một xúc xắc 6 mặt, bạn sẽ nhận lại 6 đáp án với 6 trường hợp xảy ra, với xác suất là 1/6.
Vậy khi tung 2 xúc xắc thì sao nhỉ? Có 6 mặt mỗi xúc xắc, do đó sẽ có tới trường hợp. Nhưng nếu chỉ tính về kết quả (tổng kết quả trên 2 xúc xắc), ta có thể xét theo bảng sau:
Nhìn vào bảng trên bạn có thể thấy, có tới 6 trường hợp cho ra kết quả bằng 7 - là xác suất xuất hiện lớn nhất. Tính rộng hơn một chút, trong các trò chơi dùng 2 xúc xắc, xác suất rơi vào khoảng từ 5 - 9 lên tới 66,7%, do có tới 24 trường hợp cho kết quả này (24/,67%)
Tương tự như vậy, với các xúc xắc nhiều mặt hơn, ta có thể tính được các trường hợp xảy ra dựa trên xác suất trường hợp đổ xí ngầu. Chính vì thế, nhiều người có xu hướng đặt cược vào những kết quả có xu hướng ra nhiều hơn.
Có thực là xúc xắc sẽ chỉ ra ngẫu nhiên như vậy?
Nhà khoa học Marcin Kapitaniak cùng các nghiên cứu sinh thuộc ĐH Aberdeen (Scotland)đã từng làm nghiên cứu tung xúc xắc đến hàng trăm nghìn lần. Họ ghi lại kết quả của cuộc thí nghiệm, sau đó xem xét và đánh giá những ảnh hưởng từ lực hấp dẫn, lực cản của không khí, ma sát trên mặt bàn….
Đáp án cuối cùng của họ là, yếu tố quan trọng nhất chính là vị trí ban đầu của xúc xắc. Bên cạnh đó, lực ma sát với mặt bàn cũng khá quan trọng. Chẳng hạn, với mặt bàn có độ ma sát cao, xúc xắc sẽ không thể trượt đi dễ dàng mà buộc phải nảy nhiều hơn dẫn đến việc kết quả trở nên khó dự đoán.
Thế nhưng, vị trí ban đầu của xúc xắc vẫn là yếu tố quan trọng nhất. Theo như quan sát từ các video tốc độ cao, thì dù nảy nhiều lần, xúc xắc vẫn có xu hướng ra đúng kết quả khi gieo ban đầu. Ví dụ như gieo xúc xắc có mặt Nhất (một) hướng lên, kết quả sẽ có xu hướng ra đúng như vậy.
Liệu yếu tố này có làm mất đi sự cân bằng của trò chơi hay không?
Chắc chắn, đã có không ít con bạc muốn đem công thức này vào sòng bạc để kiếm tiền. Tuy nhiên, các nhà cái có thừa thông tinh và "thủ đoạn" để ngăn chặn những kẻ cơ hội này có thể kiếm tiền trên bàn chơi của họ. Dù vậy, nhà cái trong các casino không thể đảm bảo xúc xắc 100% ra ngẫu nhiên.
Xúc xắc tại các sòng bài cũng không thể đảm bảo 100% tính ngẫu nhiên
Cụ thể, các casino thường khoan thêm vào các mặt ít lỗ li ti, sao cho trọng lượng của các mặt xúc xắc phải bằng nhau để đảm bảo tính ngẫu nhiên. Tuy nhiên, yếu tố này là không đủ, vì mặt ngửa khi gieo xúc xắc luôn có xu hướng ra nhiều hơn.
Nhưng Kapitaniak cho biết khả năng này là rất khó, vì người chơi sẽ phải xác định rõ vị trí ban đầu của xúc xắc, vừa phải biết chính xác các yếu tố xung quanh. Do đó kết quả tung xúc xắc vẫn được đánh giá là ngẫu nhiên.
Thêm vào đó, vị giáo sư này cho rằng nếu muốn trò chơi công bằng thì phải gieo xúc xắc trên mặt phẳng ma sát cao, điều này sẽ làm cho yếu tố random tăng lên mạnh hơn. Độ nảy càng cao, người chơi sẽ càng khó chi phối được lực để điều hướng ra con số mà mình muốn.