SOHA NEWS
Ngày 3-12, tin từ UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết ông Lê Ngọc Châu, Phó Chủ tịch tỉnh này, vừa ký văn bản đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia đối với 3 hiện vật cổ.
Một góc làng Trường Lưu (nay là xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) nhìn từ trên cao
Theo đó, ba cổ vật này gồm: Kiệu rước tiến sĩ vinh quy, Sập dạy học ở Trường Phúc Giang và Ấn triện của Nguyễn Huy Quýnh.
Kiệu rước tiến sĩ vinh quy
Kiệu rước tiến sĩ vinh quy được làm vào năm 1748 để rước Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) khi ông đỗ Đình nguyên Thám hoa, sau đó rước Nguyễn Huy Quýnh (1734-1785) vào năm 1772 khi ông đỗ Tiến sĩ, vinh quy bái tổ.
Kiệu rước tiến sĩ vinh quy
Về sau, kiệu được dùng để rước các vị Thiên thần và Nhân thần trong các lễ Kỳ phúc của làng Trường Lưu (nay là xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Về chất liệu, Kiệu rước tiến sĩ vinh quy được làm bằng gỗ dổi, có kích thước dài 3,22m, rộng 1m và cao 1,06m (cả lọng tháo rời 1,71m), trọng lượng 28kg.
Kiệu có đòn khiêng dài 3,22m được chạm trổ tinh vi hình mắt và hình rồng; ở giữa có ghế ngồi và lọng tháo rời khi không sử dụng cao 0,65m. Kiệu được bảo quản nguyên vẹn. Đây là hiện vật độc bản có nhiều giá trị phục vụ cho việc nghiên cứu lịch sử văn hóa Hà Tĩnh nói riêng và Việt Nam nói chung ở thế kỷ XVIII.
Sập dạy học ở Trường Phúc Giang
Sập dạy học ở Trường Phúc Giang là hiện vật được Đình nguyên Thám hoa Nguyễn Huy Oánh dùng phục vụ cho việc dạy học.
Sập dạy học ở Trường Phúc Giang
Sập là nơi ông ngồi để giảng bài cho học trò từ năm 1732 khi mới đỗ kỳ thi Hương cho đến sau này. Sập còn được nhiều thầy giáo tại Trường học Phúc Giang và nhiều danh sĩ khác sử dụng khi về đây dạy học.
Khác với chất liệu của Kiệu rước tiến sĩ vinh quy, Sập dạy học được làm bằng gỗ lim ròng và nhánh, có chiều dài 1,51m, rộng 1,45m, cao 0,33m, trọng lượng 95kg. Trên bốn trụ của sập được chạm khắc hình thú tinh xảo.
Ấn triện của Nguyễn Huy Quýnh
Riêng Ấn triện của Nguyễn Huy Quýnh có chất liệu bằng ngà voi, hình lục giác cao 1,2cm, diện tích 2,6cm x 2,4cm, nặng 20g.
Ấn triện Nguyễn Huy Quýnh
Qua tìm hiểu được biết, theo tục lệ thời xưa, các nhà nho đều có dấu triện để in vào các tư liệu liên quan, các vị đỗ đạt, làm quan thường có ấn triện riêng. Nguyễn Huy Quýnh đỗ Tiến sĩ khoa Nhâm Thìn 1772, tham gia quan trường, làm đến chức Trực giảng ở Quốc Tử Giám, Đốc thị Thuận Quảng.
Mỗi khi có giao dịch, ông thường dùng ấn triện của mình. Ấn triện Nguyễn Huy Quýnh là hiện vật độc bản, được con cháu bảo quản tại nhà thờ ông ở xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc.
Cả 3 hiện vật nêu trên đều có tuổi đời hàng trăm năm, đang được con cháu dòng họ Nguyễn Huy – làng Trường Lưu bảo quản nguyên vẹn.
Đình làng Trường Lưu được xây dựng vào thế kỷ thứ XVII nay vẫn được gìn giữ nguyên vẹn
Trước đó, làng Trường Lưu cũng đã có 3 di sản đã được UNESCO công nhận di sản ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương là Mộc bản Trường học Phúc Giang, sách cổ Hoàng Hoa sứ trình đồ và Bộ sưu tập văn bản Hán Nôm.
Theo sử sách, Trường Lưu là một làng cổ, được hình thành từ thế kỷ XV, trước đây thuộc xã Lai Thạch, huyện La Sơn, phủ Đức Quang (nay là xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Từ cuối đời Lê đến đầu nhà Nguyễn, Trường Lưu có tiếng là đất văn vật ở xứ Nghệ.
Một góc làng Trường Lưu
Trong làng có dòng họ Nguyễn Huy nổi tiếng cả nước với những tên tuổi đỗ đại khoa và đều có sự nghiệp thơ văn nổi tiếng.
Ngoài lưu giữ những hiện vật cổ, những năm qua, làng Trường Lưu nổi tiếng trên thế giới với các di sản tư liệu, thu hút sự quan tâm của bạn bè quốc tế.