SOHA NEWS
Ngày 4/1, Bộ Quốc phòng Nga thừa nhận đã xảy ra một vụ tấn công vào căn cứ không quân Khmeimim (còn gọi là Hmeimim hoặc Hmeymim) của họ ở Syria khiến 2 quân nhân thiệt mạng nhưng phủ nhận thông tin được tờ báo Kommersant đăng tải trước đó cho rằng đã có 7 máy bay của Nga bị phá hủy trọng vụ việc này.
"Đêm 31/12/2017, sân bay Hmeymim đã bị pháo kích bất ngờ từ một nhóm phiến quân cơ động", hãng thông tấn TASS dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cho biết.
"Bản tin của tờ báo Kommersant cho rằng 7 máy bay chiến đấu của Nga tại căn cứ không quân Hmeymim đã bị phá hủy là không đúng sự thật. Các phi đội Không quân Nga ở Syria vẫn trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu và tiếp tục hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ của mình".
Trước đó, theo Kommersant, các tay súng đã phá hủy 4 máy bay ném bom Su-24 Fencer, 2 tiêm kích đa năng Su-35S và 1 chiếc máy bay vận tải chiến thuật An-72.
Ngay sau tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga, trên mạng xã hội bắt đầu xuất hiện các tin tức và hình ảnh về thiệt hại của Nga, đáng chú ý nhất là thông tin từ của phóng viên chiến trường Roman Saponkov đăng tải trên trang VKontakte (VK).
Theo Roman Saponkov, thiệt hại của Không quân Nga trong vụ tấn công bao gồm 6 chiếc cường kích Su-24, 1 tiêm kích đa năng Su-35, 1 máy bay vận tải An-72, 1 máy bay trinh sát An-30 và 1 trực thăng Mi-8.
Tuy nhiên, trong số máy bay trên, 2 chiếc Su-24 cùng 1 chiếc Su-35 đã có thể quay trở lại hoạt động bình thường. Các bức ảnh được Saponkov đăng tải cũng cho thấy dường như có 1 chiếc Su-24 bị phá hỏng phần đuôi và 1 chiếc khác thủng bình nhiên liệu.
Quân nhân Nga vận chuyển bom tại căn cứ ở Latakia năm 2016
Chủ quan mất cảnh giác hay phòng vệ yếu kém?
Nhiều câu hỏi lớn liên quan tới vụ việc hiện vẫn còn để ngỏ. Khmeimim nằm sâu bên trong lãnh thổ Syria được chính phủ của Tổng thống Bashar Al Assad và các đồng minh Nga, Iran kiểm soát rất chặt chẽ. Các nhóm phiến quân và lực lượng khủng bố thiếu các phương tiện để tấn công trực tiếp khu vực này từ những địa bàn do chúng kiểm soát.
Để phát động một đòn tấn công bằng súng cối, loại vũ khí được cả Kommersant và TASS đưa tin đã được các tay súng phiến quân sử dụng, thì phía đối phương cần phải có lực lượng xâm nhập sâu vào bên trong khu vực và phải rất gần căn cứ không quân được kiểm soát chặt chẽ mà không bị phát hiện.
Thế nhưng, việc thiếu các lớp tường rào, ụ chắn bảo vệ hoặc các biện pháp phòng vệ khác cho thấy Quân đội Nga dường như đã quá tự tin khi cho rằng căn cứ không quân này miễn nhiễm trước một cuộc tấn công trực diện.
Một khả năng khác cũng có thể xảy ra là các tay súng phiến quân hoặc phần tử khủng bố đã sử dụng một loại máy bay không người lái cỡ nhỏ trang bị vũ khí tự chế để tấn công từ xa. IS đã từng chứng tỏ được khả năng này cả ở Iraq và Syria.
Máy bay ném bom Su-24 đậu rất gần nhau tại căn cứ Khmeimim năm 2016
Mặt khác, cần thấy rằng, căn cứ Khmeimim được bảo vệ bởi một mạng lưới phòng không dày đặc, gồm cả hệ thống phòng không Pantsir-S1, được cho là có khả năng phát hiện và bắn hạ các máy bay không người lái cỡ nhỏ, di chuyển chậm.
Hệ thống Pantsir-S1 còn có khả năng đánh chặn các súng cối tấn công và hỏa tiễn pháo binh loại nhỏ, điều đã được Nga tuyên bố từng thực hiện nhiều lần tại căn cứ này trước đây. Nhưng điều đó không có nghĩa những mục tiêu trên đều sẽ bị bắn hạ, thậm chí ngay cả khi hệ thống Pantsir-S1 đang trực chiến hoặc ở tư thế sẵn sàng khai hỏa lúc vụ tấn công diễn ra.
Cũng có một khả năng nữa xảy ra là vụ việc đơn thuần chỉ là một tai nạn. Kommersant đưa tin vụ tấn công đã phá hủy một kho chứa đạn tại căn cứ nhưng đấy có thể chỉ là địa điểm của một vụ nổ trước đó.
Hơn nữa, ngày 31/12/2017, một trực thăng tấn công Mi-24 đã bị rơi tại Syria và chính phủ Nga khẳng định là do nguyên nhân kỹ thuật chứ không phải do một vụ tấn công của kẻ thù.
Bản thân vụ tấn công còn đặt ra nhiều câu hỏi về việc liệu chiến trường Syria đã thực sự ổn định hay chưa.
Ngày 27/12/2017, Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nga, Tướng Valery Gerasimov từng tuyên bố Nga sẽ bố trí tại Syria một lực lượng thường trực trong một thời gian nhất định để duy trì sự ổn định và toàn vẹn lãnh thổ của Syria cũng như để thúc đẩy các lợi ích của Kremlin tại Trung Đông.
Bất luận vì lý do gì, vụ tấn công cũng có thể được coi là một thất bại của Nga và là thắng lợi cho bất cứ bên nào đứng sau, đặc biệt khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tới đây và tuyên bố chiến thắng hoàn toàn trước các lực lượng khủng bố ở Syria.
Cho tới thời điểm này, chưa có một phe phái chống chế độ nào tại Syria, kể cả IS hay các nhóm có liên hệ với Al Qaeda đứng ra nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
Hệ thống phòng không Pantsir-S2 và S-400 Triumph của Nga tại căn cứ Hmeymim